Plot your City • Het Zuidelijk Toneel
Een theatrale stadswandeling
Architect:
Ik zou naar huis moeten gaan.
Zij:
En u zoekt het magische antwoord op de vraag: hoe geraak ik thuis? Meestal is dit antwoord te vinden in één of andere goot, één of andere bodem van een glas alcohol, misschien wel tussen de borsten van een vrouw.
Architect:
Nee, ik ben pragmatischer. Ik ben immers architect.
Ik zoek ... ik zoek beweging, gewichtloosheid, lichtheid ... om dit loodzware lichaam op te tillen en ... naar huis te gaan ....
(Uit: Junk City)
In 2009 ensceneerde Matthijs Rümke tijdens HartsTocht Humeuren van de stad, waarin de stad door de Vlaamse toneelschrijver Paul Pourveur werd voorgesteld in vier humeuren: flegma, woede, passie en melancholie. Na deze geslaagde proeve vroeg Rümke de schrijver zijn fascinatie voor de stad verder te onderzoeken.
Dit resulteert in Plot your City, waarin Pourveur vier toekomstvisies op de stad schetst, hij doopt ze Babel City, Panoptic City, Generic City en Junk City. Met koptelefoons op loopt u van stuk naar stuk, waarbij de architectuur van uw stad het decor vormt. Tezamen vormen zij een uitdagende voorstelling over de moderne stadsmens en diens dromen en verlangens.
Pourveur laat zich inspireren door het gedachtegoed van architecten en de geschriften van Rem Koolhaas in het bijzonder over de grote veranderingen die steden ondergaan. Waarbij steden als Dubaï met haar buitensporige kapitalisme en Lagos, de stad van de chaos met ellenlange opstoppingen die de stad tot stilstand brengt, als voorbeelden gelden.
Plot your City: locatietoneel in vier delen
Babel City functioneert op snelheid; snelheid van communicatie en verplaatsbaarheid. Het wachten bestaat haast niet meer. Alles wordt beleefd in het ‘nu’. Twee mensen ontmoeten elkaar op een kruispunt; miscommunicatie alom… Panoptic City is in feite een proeftuin voor economische modellen. In deze stad wordt het consumptiegedrag constant aangewakkerd omdat alles op een te consumeren product lijkt: kleine plantsoenen, metro-ingangen, zelfs het historisch centrum van de stad wordt voorgesteld als een te consumeren plek. Drie kinderen van een architect bezoeken na diens begrafenis een winkelcentrum dat hij ontwierp. Spectaculaire hoogbouw, als symbool voor de kunstmatige stad waarin alles mogelijk is en je steeds weer opnieuw je leven kan uitvinden, vormt de setting van Generic City waarin een familie op punt van uiteenvallen staat. In het sluitstuk van de avond komen we terecht in Junk City. Deze stad is wat er overblijft van menselijke activiteiten nadat een economisch, politiek, sociaal systeem ineengestort is. Een tussengebied. We zijn getuige van onverwachte ontmoetingen zonder doel en strategie. Een samenzijn van architect en stadsbewoners. We zien een aantal van hen voor de tweede keer…
tekst Paul Pourveur regie Matthijs Rümke spel Sanne Berger, Ruben Brinkman, Joost Dekker, Justus van Dillen, Nanette Edens, Marcel Faber, Wies Fest, Rob van Gestel, José Kuijpers, Anneke Sluiters, Dimme Treurniet, Heike Wisse foto's Phile Deprez
De stad als vriend, de stad als vijand
Plot your city is een stevige theatrale wandeling door de binnenstad waarbij het publiek door hoofdtelefoons de scènes kan volgen. Dat is zien én gezien worden.
“Wikipedia is mijn enige vriend die antwoord heeft op alles.” Dát is nou zo’n typische uitspraak van Lisa. Deze vrouw woont in Babel City, een stad waar communicatie, taalvaardigheid en kennis op een voetstuk staan. Tijdens ‘Plot your city’, de pakkende, avondvullende theaterwandeling van Het Zuidelijk Toneel die vanavond tijdens theaterfestival HartsTocht in première gaat, ontmoet het publiek Lisa (een rol van Nanette Edens) op een kruising bij de Spoorlaan. Verkeer raast aan haar voorbij. Ze communiceert met een man en misverstanden stapelen elkaar op. Niemand is perfect, ook niet in Babel City.
‘Plot your city’ speelt in de binnenstad, maar kan aan passanten voorbij gaan. Het publiek loopt namelijk met hoofdtelefoons op en alleen dan zijn de scènes goed te volgen. Die hoofdtelefoon zorgt voor een aangenaam vervreemdend effect, niet in het minst door de prettige, luimakende loungemuziek in beide oren. Het is een fikse wandeling door de eigen vertrouwde stad die ineens vreemd en nieuw aandoet, én het is een wandeling langs imaginaire steden die zijn gecreëerd door de Vlaamse toneelschrijver Paul Pourveur: Generic City, Babel City, en Panoptic City. Steden met uiteenlopende karakters en uitvergrote exponenten van het eigentijdse stadsleven. Wie twee jaar geleden tijdens HartsTocht de voorstelling ‘Humeuren van de stad’ heeft gezien, zal de sferen, scènes en personages herkennen. De intelligente, soms poëtische, soms schrijnende teksten zijn verder uitgediept, geactualiseerd en uitgebreid met een slotakkoord waar de tragische, zoekende typen uit verschillende, eerder bezochte steden elkaar treffen in Junk City: het zwarte moeras, de verleidelijke poel des verderfs. Hun afkomst en manier van leven bepaalt hun gedragingen en visies. Junk City, het afsluitende deel van ‘Plot your city’, speelt op een uitstekend gekozen troosteloze plek in de stad waar honden blaffen en goederentreinen voorbijrazen.
Generic City is een stad waar historische gebouwen en triomfbogen zijn gesloopt en vervangen door een conceptuele stad. Bewoners rollen van de ene relatie naar de andere. Die informatie krijgt het publiek van een commentaarstem door de hoofdtelefoon. Op het balkon van een flatgebouw staat Thomas, de stadsverteller (een rol van Rob van Gestel) met zijn dochters Kivy en Maud. Hij heeft het druk met zijn liefdesleven en zijn dochters overwegen weg te lopen en praten openlijk over zelfmoord. Een volgende stad is Panoptic City, de stad waar alles draait om kopen en verkopen. In het winkelcentrum paradeert een drietal, twee broers en een zus. Zij bezoeken het winkelcentrum dat hun overleden vader heeft ontworpen. Ze reageren bits, bot en tonen weinig respect en gevoel. “Ik ben verliefd, maar niet emotioneel”, zegt een broer berekend en afgestompt.
Tussen de drie korte scènes en de lange afsluiting zit een flinke pauze. Dat is jammer. Ineens ben je noodgedwongen terug in de eigen stad, waar de door Paul Pourveur gecreëerde steden nog hartstochtelijk lonken. Maar blijf wel tot het eind; het slotbeeld van ‘Plot your city’ is prachtig.
Joost Goutziers
Brabants Dagblad
Het drukste kruispunt van Tilburg doet dienst als podium
Het festivalseizoen is begonnen en de theatrale wandeling door de stad lijkt dit jaar zeer populair. Met koptelefoon volg je een route waarbij straattaferelen zich mengen met in scène gezette gebeurtenissen. De vorm scherpt je zintuigen. Begin mei kon het tijdens Maastricht Toneelstad gebeuren dat je een rij scootmobielbestuurders trof die protesteerde tegen de bezuinigingen op hun voertuig. Werkelijkheid of theater? En in een houten huisje in een kloostertuin mocht je iets van jezelf achterlaten in een letterbak. Tijdens Festival HartsTocht van Het Zuidelijk Toneel , daalt de toeschouwer door steden in Zuid-Nederland. De meerdaagse is gewijd aan het thema ‘stad & architectuur’. Soms met speelse activiteiten, zoals het schetsen van je gedroomde stad, terwijl je beschut zit in een enorme prop papier (Sketch). Anderen zoeken naar een poëtische invalshoek, zoals schrijfster Hannah van Wieringen en regisseur Leen Braspenning. In We are the World onderzoeken ze de wonderlijke verbroedering - vredig maar oppervlakkig – in stadparken.
De Belgische auteur Paul Pourveur duikt met regisseur Matthijs Rümke tijdens Plot Your City onder in de radicale, hermetische theorieën van Rem Koolhaas over de ‘rationele, passionele, dubbelzinnige, schuldige en paradoxale stad’.Pourveur verwerkte grondige research in vier toekomstvisioenen die acteurs op onverwachte locaties tot leven brengen. Zo vindt er (voor het eerst) een dialoog plaats op een van de drukste kruispunten van Tilburg, de Spoorlaan. Door onze koptelefoon verstaan wij elk woord van het treffen van twee verwarde zielen. Zij miscommuniceren volledig (vandaar de subtitel Babel City).
In het sterke Panoptic City worden we bewust hoe diep onze steden geïnfecteerd zijn door het quasi-ideaal van het shoppen. Terwijl we een oerlelijk winkelcentrum doorkruisen, betwisten en dochter en twee zoons deze erfenis van hun overleden vader, de architect. Onderwijl wijst een voice-over ons op de sluwe wijze waarop economisch gemotiveerde architectuur balanceert tussen het voeden en hongerig houden van de gretige consument.
Ook interessant is Generic City met als model: een stad zonder verleden, verpersoonlijkt door een stadsverteller die dreigt te breken met zijn opstandige dochters. Mis gaat het in het tergend lange en loodzware Junk City. Verloren personages komen samen tussen het puin van een ingestorte stad (een desolate spoorlocatie tussen flats). De theoretische bespiegelingen drukken alle leven uit de abstracte dialogen over. Vrouw/manverschillen in seks, liefde, teleurstelling, verwachting en ambitie. In een stad komt alles tot stilstand, zegt één. In Junk City geldt dat voor HartsTocht ook.
Annette Embrechts
De Volkskrant