Contouren • Toneelgroep Cargo
Een komedie voor vier mensen en vier katachtigen
“Een mens! Een mens! D’r heeft gewoon een mens in onze tuin staan kakken!”
Drie bewoners zijn verstrikt geraakt in een huisvergadering. De eerste heeft een te kort lontje, de tweede wil de deur niet meer uit en de derde heeft vanwege haar emotionele staat van zijn een onverstaanbare woordvoerder in de armen genomen. Genoeg ingrediënten om een redelijk gesprek te laten ontsporen in een explosief avondje spervuren. Een klein menselijk drama ontvouwt zich wanneer blijkt dat er een zwarte kat in de achtertuin heeft zitten kakken.
In Contouren zet Marcel Osterop het thema integratie naar zijn eigen hand. Hij schrijft een komedie over de verdraagzaamheid, bekrompenheid en angst in de mens voor de ander.
Cargo speelt de nieuwe toneelteksten van Osterop. In eerder werk liet hij al zien te beschikken over het talent om schijnbaar alledaagse situaties met gevoel voor humor te verwoorden in scherpe dialogen. Zo schreef de Volkskrant over het kantoordrama Bloedjeuk: “Een spitsvondige tekst vol goed getimede humoristische zinnen” en NRC Handelsblad schreef over de zwartgerande relatiekomedie Gewürztraminer: “Gewürztraminer is voor alles een stuk over taal, over gelaagdheid ervan en hoe woorden dodelijk aan kunnen komen. Osterop laat zich niet leiden door de heersende beeldcultuur die ook bezit neemt van het theater, maar beproeft zijn kans in dialogen die gaandeweg de voorstelling een geweldige kracht krijgen. Hulde.”
Contouren wordt mede mogelijk gemaakt door Theater aan Zee en de Provincie Noord-Brabant.
Toneelgroep Cargo is het dochtergezelschap van Het Zuidelijk Toneel.
tekst & regie Marcel Osterop spel Floor van Berkestijn, Justus van Dillen, Pieter Genard en Caroline Liekens muziek Jan Groenteman vormgeving Maarten van Otterdijk foto's Christophe Brysse
Koning tekst regeert ★★★
Veelbelovend auteur
Die ambities stralen ook af van Osterops Contouren. Hij schreef de tekst als 'Zeechroniqueur' tijdens de vorige editie van Theater Aan Zee. Dit is een schrijfopdracht van het festival in samenwerking met het Schrijverspodium. In de tekst voert Osterop drie huurders (die samen een huis huren) op. Compleet gefrustreerd en overspannen zitten ze aan de vergadertafel. Een zoveelste poging om het samenleven aangenamer te maken. Helaas… Een hysterica (en haar exotisch vriendje), een emotioneel wrak en een perfectionistische semidiplomatieke freak blijkt niet de ideale samenhokcombinatie.
Toen de tekst vorige zomer voor het eerst gelezen werd, las Pieter Genard (verbonden aan Lazarus maar ook een regelmatig gastacteur bij het Leuvense muziektheatergezelschap Braakland) de rol van de perfectionistische freak. Hij deed dat zo glansrijk dat hem gevraagd werd die rol daadwerkelijk te vertolken in de enscenering van de tekst.
Zo geschiedde. Genard toont zich wederom een virtuoos acteur die succesvol stoeit met woorden en mimiek. Hij wordt geflankeerd door een overtuigende Floor van Berkestijn (die al knappe vertolkingen neerzette bij het Nederlandse jeugdtheatergezelschap Stella Den Haag), een ietwat onregelmatig maar met passie spelende Caroline Liekens (zij neemt de hysterica voor haar rekening) en Justus van Dillen (het vriendje van de hysterica).
Dit kwartet levert, in combinatie met de vinnig opgebouwde en kiene taal van Osterop, theatraal vuurwerk. De scenografie is simpel: een vergadertafel met zicht op een tuin (lang leve de turnzalen met tuin in Oostende!). Alle aandacht gaat naar het spel en de taal. Osterop geeft zijn acteurs vleugels. Ze vliegen van kolder naar tragiek en trekken het publiek in hun kielzog mee. Dat is een zalige belevenis voor het publiek én voor de acteurs die zichtbaar genoegen scheppen in het spelen met de woorden én de eigenaardige trekjes van de zorgvuldig opgebouwde karakters.
Van top naar dal
Eigenlijk had de recensie hier moeten stoppen. Zoals ook de voorstelling best had mogen stoppen wanneer de vergaderchaos en verslagenheid compleet is. Wederom: helaas.
Wanneer je denkt dat de apotheose grandioos bereikt is (door een schitterend scènebeeld dat we niet prijsgeven), breien de vier nog een bevreemdend staartje aan de gehele vertoning. Een gezongen staartje.
De vier, die aan de vergadertafel compleet in de war raakten door een discussie of er al dan niet kattenuitwerpselen in de tuin liggen, verschijnen plots als vier ‘katachtigen’ ten tonele die al zingend een lans breken voor de/het vreemde.
Waarom moest dat nu? De onderhuidse boodschap van de creatie – respect voor de/het vreemde – was heus wel doorgedrongen door het (gesproken) spel. Dit gezongen slot haalt de overtuigingskracht van de voorstelling jammerlijk onderuit omdat het absurde kantje van de personages – waar Osterop secuur mee speelt in de tekst – te zeer (en te weinig toonvast) uitvergroot wordt.
Net als Menuet gaat Contouren onderuit door vormelijk geëxperimenteer. Alsof men een ‘extraatje’ aan de woorden wil toevoegen. Terwijl de tekst in beide gevallen al voldoende vorm en inhoud biedt om beklijvend toneel te presenteren.
Els Van Steenberghe
Knack