Poort Langerlo • De Queeste
"Met de kolenhaven werden de deuren naar de wereld opengezet: ineens kwamen de schippers, die anders waren, wat ruwer, en die Hollands spraken, en Antwerps."
De 'Port Charbonnier de Genck' zorgde ooit voor een nieuwe energie in het aangrenzende dorp Langerlo. Aan wal waren de kruidenierswinkels tot 's avonds laat open en bleef het volk plakken in de cafés. De kolenhaven was een open terrein waar kinderen speelden en zelfs mensen woonden. Een aantal voormalige mijnwerkers ging in de kolenhaven aan de slag als arbeider. Ze voelden zich er vrijer: er was geen poort.
Tot de mijnen sloten. Toen stremde de kolenhaven. De deuren naar de wereld gingen weer dicht voor Langerlo. Van de acht cafés die de wijk aan het water telde, bleef slechts één over. De haven heeft ondertussen zijn horizon verbreed met containervervoer naar Italië en China, maar het contact met Langerlo is afgeschermd door een hek.
Van 'kalk-Louis' tot zeecontainer. Van 'Port Charbonnier' tot 'multi-modaal platform'. Van open terrein tot 'verboden toegang voor onbevoegden'.
De Queeste interviewde mensen in en rond Haven Genk en speelt er op locatie.
De Queeste maakt sinds 2003 samen met het Cultuurcentrum voorstellingen op locatie. U herinnert zich ongetwijfeld nog ‘Kamp/Waterschei’, ‘Biz Kolderbos’ of ‘Forza Winterslag’. In 2008 maakten ze ook nog ‘Genk City’ over de veranderende stad Genk.
Deze producties zijn altijd gebaseerd op gesprekken met Genkenaren en laten elk op hun manier een beeld van de stad zien. Voor deze productie gaat De Queeste op zoek naar verhalen van de Genkse steenkolen-haven. Gesprekken met gepensioneerde arbeiders van de haven vormen de ruggengraat van dit stuk.
Het stuk zal ook gespeeld worden in de haven of in de onmiddellijke omgeving ervan.
In samenwerking met Cultuurcentrum en Dienst Cultuur Genk.
spel Justus van Dillen & Kaspar Schellingerhout coaching Lien De Graeve & Helena Van den Berge interviews Jacqueline Schoemaker camera interviews Joris Rabijns research Nele Van Rompaey productie Jan Kuppens & Helena Van den Berge techniek Kishan Singh artistieke leiding Christophe Aussems zakelijke leiding Jan Kuppens communicatie Roos Van Bruggen foto's Stany Dederen
De Queeste Poort Langerlo ★★★
Waar vroeger stille heide was, stoomt het nu in Genk van havenactiviteit. Op locatie onder de massieve koeltorens van Langerlo haalt de Queeste herinneringen op aan wat was. En wat is ervan geworden? In hangar 4 kijken te midden van palletten en ijzerwaren twee opgezette katten toe. Ze zijn voor bewoner oude Jef (Kaspar Schellingerhout) de laatste bewaarpost van zijn verleden: het internaat, de Duitse aanvallen op de kolensluizen en zijn verdronken broer Juul. Jef gaat hieronder gebukt, maar hij houdt zijn stok stevig in de hand. Hier zal hij, schipper aan wal, standhouden tot het gulzige havenbedrijf hem eigenhandig komt loswrikken.
Er ontspint zich een heftige discussie over standvastigheid met zijn jongere broer Jos (Justus van Dillen), die na veel wereldhandel en -wandel in een rolstoel is beland. Zag Jef in Genk niet evenveel veranderen als Jos in de rest van de wereld? Poort Langerlo schippert tussen nostalgie en het omgaan met de eeuwige vooruitgang.
Opnieuw vertrok de Queeste van interviews met betrokkenen. Schellingerhout en Van Dillen konden er in amper vier weken tijd iets aardigs van maken, met een raak slotbeeld. Maar maakt klassiek rollentheater de gesprokkelde getuigenissen geloofwaardig? Na vijf locatieprojecten in het Genkse moet de Queeste misschien eens op zoek naar nieuwe vormen voor historische documentaire.
Wouter Hillaert
De Morgen
De Queeste (her)opent 'Poort van Langerlo'
Dat een haven ook voor wat anders kan dienen dan louter laden en lossen van schepen is zaterdagavond aangetoond door theaterhuis De Queeste. En wel met de opvoering van 'Poort Langerlo' in een loods in de haven van Genk.
De zevenhonderd meter lange wandeltocht naar de loods, waarin de opvoering plaatsvindt, is al een stukje theater op zich. Torenhoge gestapelde containers en de gigantische machines, die ermee spelen alsof het matchboxjes zijn, zijn onder de zware halogeenverlichting nog indrukwekkender dan overdag. De verlichting aan de andere kant van het kanaal van de elektrische centrale van Langerlo doet bij valavond en in het donker er nog een schepje bovenop. Maar het grote werk gebeurt in de loods waar twee acteurs (Kaspar Schellingerhout en Justus van Dillen) het Langerlo van weleer even tot leven brengen. Ze doen dat met volle overtuiging, als de jonge gasten Jef en Jos die er opgroeiden, de oorlog meemaakten en er het verlies van de andere broer Jules trachten te verwerken. Maar nog meer als twee bejaarde broers die elkaar na 27 jaar nog eens weerzien. Het werk is bij momenten hilarisch, aangrijpend, maar ook een beetje stuntelig. Kan ook niet anders: de twee jonge acteurs moeten in het pikkedonker van de ene rol overstappen naar de andere, in een loods tjokvol kisten, banden, sanseveria's en Jefs twee opgezette katten.
'Poort Langerlo' is alleszins een aanrader, maar eentje waarbij de toeschouwer rekening moet houden met enkele vooropgestelde regels: roken op de terreinen is verboden, een fluovestje aangeboden door De Queeste verplicht, een toiletbezoekje thuis aangeraden wegens geen 'kleinste kamertje' in de omtrek.
CN
Het Belang van Limburg
Aan de haven van Genk
Jaja, ook Genk kent een haven. Aan het Albertkanaal. Al bijna zestig jaar. Eerst als "port charbonnier" en na de sluiting van de mijnen als binnenhaven en containerterminal. Haven Genk is geëvolueerd van open terrein tot kades met "verboden toegang voor onbevoegden". En rond deze havengeschiedenis heeft De Queeste een mooi stuk gemaakt.
Theatermakershuis De Queeste bestaat nu al weer tien jaar . De laatste jaren heeft dit enig Limburgs professioneel theatergezelschap een vaste stek gevonden in Genk, en elk jaar zetten de theatermakers daar een 'Buurtpatrouille'-project op. Dat gebeurt in het kader van het Vertelfestival van cultuurcentrum Genk. Een stuk lokale (of regionale) recente geschiedenis wordt onder de loep genomen: er wordt onderzoek verricht over een wijk, er worden interviews afgenomen, en uit al dat verzameld materiaal wordt dan een productie op poten gezet, meestal door jonge, pas afgestudeerde acteurs onder coaching van de vaste mensen van de Queeste. En meestal levert dat pareltjes van voorstellingen op. Zo hebben we al kunnen genieten van stukken die handelden over het krijgsgevangenenkamp Genk na de oorlog, over gemengde huwelijken in de wijk Sledderlo, over logementshuizen voor aankomende gastarbeiders, enzovoorts.
Dit jaar is het thema van het Vertelfestival "Water" en lag de haven voor de hand. Een tiental interviews werd afgenomen van mensen die vroeger in de haven gewerkt hebben, er nu nog werken, vroegere schippers, omwonenden, cafébazen. Dan wordt er vier weken keihard tegenaan gegaan: van los materiaal naar een volwaardig theaterstuk. De twee jonge (Nederlands-Limburgse) acteurs Kaspar Schellingerhout en Justus van Dillen weefden daaruit een verhaal van een oude man die na jaren bezoek krijgt van zijn broer die naar Amerika was verhuisd. Het zijn zonen van een schipper en ze halen herinneringen op, denken aan hun verdronken en verdwenen broertje, beleven oorlogstaferelen opnieuw, en moeten een beslissing over hun huis nemen voor de toekomst. Alles speelt zich af in een grote hangar, volgepropt met meubelstukken, opgezette katten en veel troep. Als jonge mensen oude mensen gaan spelen, kan dat nog al snel tot clichés leiden. Dat gebeurt hier niet echt, maar Kaspar Schellingerhout heeft daar toch problemen mee door de wandelstok, de beverige stem, het manke lopen. Justus van Dillen zet in zijn rolstoel een echt ingeleefd personage neer van vlees en bloed, en weet ons van de tragiek van deze havenmensen te overtuigen. De grote kille ruimte op deze herfstavonden dient niet als een los stukje decor, maar wordt echt gebruikt en verstevigt de sfeer.
Poort Langerlo is in die zin niet alleen een flinke brok 'erfgoed' maar ook een stevig stuk theater met sociale problematiek. De Queeste doet het maar weer met deze buurtpatrouille.
Tuur Devens
theatermaggezien.net